อุตรดิตถ์
อุตรดิตถ์ ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนล่าง เมืองแห่งพระแท่นศิลาอาสน์ ตำนานเมืองลับแลที่มีแม่ม่ายและสาวสวย เมืองแห่งลางสาดหวานหอม และบ้านเกิดของพระยาพิชัยดาบหัก ขุนศึกคู่บารมีสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช อุตรดิตถ์เป็นเมืองที่มีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์มาแต่อดีตกาล โดยมีประวัติความเป็นมาอันยาวนานผ่านพัฒนาการมาหลายยุคหลายสมัย นับแต่ชุมชนสมัยก่อนประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน จากการค้นพบกลองมโหระทึก ทำด้วยทองสัมฤทธิ์ที่ ตำบลท่าเสา อำเภอเมือง เมื่อปี พ.ศ. 2470 ทำให้เราทราบว่าอุตรดิตถ์ เป็นดินแดนที่มีผู้คนเข้ามาอาศัยอยู่ก่อน พ.ศ. 1000 แล้ว เพราะโบราณวัตถุที่ค้นพบดังกล่าวเป็นโลหะที่มีใช้กันอยู่ในยุคสัมฤทธิ์หรือยุคโลหะตอนต้น อันเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์นั้นเอง จึงนับได้ว่า อุตรดิตถ์เป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมอันดีงามมาโดยลำดับ และสิ่งที่ยังเป็นความภาคภูมิใจของชาวอุตรดิตถ์ ก็คือ ความเกรียงไกรของพระยาพิชัยดาบหัก เดิมทีตัวเมืองอุตรดิตถ์เป็นเพียงตำบลชื่อ บางโพธิ์ท่าอิฐ ขึ้นกับเมืองพิชัย แต่เพราะบางโพธิ์ท่าอิฐ ซึ่งอยู่ริมฝั่งขวาของแม่น้ำน่านมีความ เจริญรวดเร็ว เพราะเป็นท่าเรือขนถ่ายสินค้า ดังนั้นในสมัยรัชกาลที่ 5 พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกฐานะตำบลบางโพธิ์ท่าอิฐขึ้นเป็นเมือง อุตรดิตถ์ ซึ่งมีความหมายว่าท่าน้ำแห่งทิศเหนือ แต่ยังคงขึ้นกับเมืองพิชัยอยู่ ต่อมาอุตรดิตถ์จึงได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นจังหวัด และเมืองพิชัยเลื่อนลงไปเป็นอำเภอหนึ่งขึ้นกับจังหวัดอุตรดิตถ์จนทุกวันนี้
ทิศเหนือของจังหวัดมีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดแพร่และน่าน ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดพิษณุโลก เลย และสาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนลาว มีแนวเขตแดนยาว 120 กิโลเมตร ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดพิษณุโลก ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดสุโขทัย
แหล่งท่องเที่ยว
เขื่อนสิริกิติ์ (07.00-17.00 น.) เขื่อนดินขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ขวางกั้นลำน้ำน่านจนเกิดเป็นอ่างเก็บน้ำใหญ่ มีชื่อว่าทะเลสาบสุริยัน-จันทรา และปรากฏเกาะแก่งมากมาย เหมาะแก่การนั่งเรือชมทิวทัศน์อันงดงาม
น้ำตกแม่พูล น้ำตกขนาดเล็กที่เกิดจากการตกแต่งธารน้ำให้ดูสวยงามคล้ายน้ำตกจากธรรมชาติ รอบบริเวณร่มรื่น
น้ำตกเหล็กน้ำพี้ (08.00-17.00 น.) แหล่งเหล็กกล้าที่นำมาใช้ทำพระแสงดาบในยุคโบราณ มีอยู่ด้วยกันหลายบ่อ เห็นชัดเจนสองบ่อคือ บ่อพระแสงและบ่อพระขรรค์
วนอุทยานต้นสักใหญ่ มีต้นสักใหญ่ที่สุดในโลก อายุประมาณ 1,500 ปี มีความยาวรอบต้น 98.7 เมตร สูง 47 เมตร แต่ส่วนยอดถูกพายุพัดหักลงมา บริเวณวนอุทยานมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติเที่ยวชมป่าเบญจพรรณ
วัดท่าถนน วัดเก่าแก่ริมแม่น้ำน่าน เป็นเป็นที่ประดิษฐานหลวงพ่อเพชร พระพุทธรูปเชียงแสนคู่บ้านคู่เมืองอุตรดิตถ์ มีพุทธลักษณะงดงามมาก
วัดธรรมาธิปไตย เป็นที่เก็บบานประตูเก่าแก่สมัยอยุธยาของวิหารหลังใหญ่วัดพระฝางแกะสลักที่มีความงามเป็นที่ 2 รองจากประตูวิหารวัดสุทัศน์ที่กรุงเทพฯ
วัดพระแท่นศิลาอาสน์ มีพระแท่นศิลาอาสน์เป็นศิลาแลงรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ฐานเป็นกลายกลีบบัว สร้างในสมัยสุโขทัย ศาลาการเปรียญยังเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน
วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง เดิมชื่อวัดมหาธาตุ เป็นที่ประดิษฐานของพระบรมธาตุทุ่งยั้งเป็นพระธาตุคู่เมืองอุตรดิตถ์ เป็นเจดีย์ทรงกลมแบบลังกา บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
วัดพระยืนพุทธบาทยุคล มีมณฑปศิลปะเชียงแสนครอบรอยพระพุทธบาทบนฐานดอกบัว และมีพระพุทธรูปปางมารวิชัย ศิลปะสุโขทัย เรียกว่า พ่อพุทธรังสี
เวียงเจ้าเงาะ หรือเมืองทุ่งยั้ง เมืองโบราณที่มีการขุดพบโบราณวัตถุ เช่น กลองมโหระทึก พร้าสำริด
อนุสาวรีย์พระยาพิชัยดาบหัก ประดิษฐานอยู่หน้าศาลากลางจังหวัด สร้างขึ้นเพื่อเป็นเกยรติในความกล้าหาญและเสียสละของท่าน ใกล้กับอนุเสารีย์พิพิธภัณฑ์ดาบเหล็กน้ำพี้ที่เก็บรักษาดาบเหล็กน้ำพี้ที่ใหญ่ที่สุดในโลก
อุทยานแห่งชาติคลองตรอน มีน้ำตกคลองตรอนเป็นสถานที่ท่องเที่ยวโดดเด่น สายน้ำไหลตกมาเป็นน้ำตกหลายชั้น แต่อยู่ห่างกันเป็นระยะห่างไกล ชั้นที่ 1 สูงกว่า 20 เมตร
อุทยานแห่งชาติภูสอยดาว ผืนป่าบนเทือกเขาชายแดนไทย-ลาว โดยมีป่าสนสามใบและทุ่งหญ้าปกคลุมพื้นที่ประมาณ 3,000 ไร่ บนภูสอยดาวที่ระดับความสูง 1,633 เมตร ช่วงปลายฝนต้นหนาวลานสนจะงดงามด้วยดอกไม้นานาชนิด
อุทยานแห่งชาติลำน้ำน่าน ป่าผลัดใบเหนือเขื่อนสิริกิติ์มีจุดชมทิวทัศน์ผืนป่าและอ่างเก็บน้ำเขื่อนสิริกิติ์ได้ที่ภูพญาพ่อ
ที่กิน
คุณใหญ่ (10.00-22.00น.) โทรศัพท์ 055-41-1937 อาหารแนะนำ ปลาช่อนคุณใหญ่
บ้านเฟิร์ (09.00-22.00น.) 055-43-1439 อาหารแนะนำ ปลากรายชานอ้อย
ที่ซื้อของ
กลุ่มหัตถกรรมบ้านท่า (07.00-17.00น.) โ ทรศัพท์ 055-44-5354 สินค้า ผลิตภัณฑ์จาก-ผักตบชวา
ศูนย์ท่องเที่ยวและโอท็อป (08.00-17.00น.) 055-43-14399 สินค้า ผ้าทอ หัตถกรรม
ระยะทางจากอำเภอเมืองไปยังอำเภอต่างๆ
อำเภอลับแล 8 กิโลเมตร
อำเภอตรอน 25 กิโลเมตร
อำเภอท่าปลา 40 กิโลเมตร
อำเภอทองแสนขัน 42 กิโลเมตร
อำเภอพิชัย 47 กิโลเมตร
อำเภอน้ำปาด 72 กิโลเมตร
อำเภอฟากท่า 115 กิโลเมตร
อำเภอบ้านโคก 160 กิโลเมตร
